Στην οροσειρά του Αρακύνθου, πενήντα μέτρα πάνω από μία
χαράδρα, δεσπόζει ο Αγ. Νικόλαος, ο μεγαλύτερος ναός σπηλιά στα Βαλκάνια, το
πιο σημαντικό ασκητικό κέντρο κατά τον Μεσαίωνα
Από τον
Μάκη Αδαμόπουλο
Μάκη Αδαμόπουλο
Στην οροσειρά του Αρακύνθου, ψηλά από τη λιμνοθάλασσα
Αιτωλικού, δεσπόζουν επιβλητικά απότομοι και κοφτεροί βράχοι.....
Σε έναν από
αυτούς, 50 μέτρα πάνω από μία χαράδρα και γύρω από διάφορα ερείπια, βρίσκεται ο
μεγαλύτερος σπηλαιώδης ναός των Βαλκανίων, ο Άγιος Νικόλαος ο Κρεμαστός, το πιο
σημαντικό ασκητικό κέντρο της περιοχής κατά τον Μεσαίωνα. Το επίθετο
«Κρεμαστός» φαίνεται ότι δόθηκε από τον ιδρυτή της μονής Νίκανδρο εξαιτίας του
απόκρημνου βουνού.Η ανάβαση στη σπηλιά δεν είναι εύκολη υπόθεση, αλλά η κατάνυξη και η εικόνα που αντικρίζεις αξίζουν κάθε δοκιμασία. Το άνοιγμα της σπηλιάς στο στόμιο είναι περίπου έξι μέτρα, στο κέντρο οκτώ και ο κατά μήκος άξονας από το στόμιο έως το βάθος 12.50 μέτρα. Ανατολικά, απέναντι από το στόμιο της εισόδου, υπάρχει λιθόχτιστο τέμπλο, που χωρίζει το σπήλαιο σε ιερό και κυρίως ναό.
Από την άποψη της διατήρησης θα βρισκόταν σε καλύτερη κατάσταση, αν μερικοί, που κατά καιρούς κατόρθωσαν να ανεβούν ως το σπήλαιο, δεν χάραζαν πάνω στις τοιχογραφίες τα ονόματά τους. Το φαινόμενο αυτό το συναντάμε σε πολλούς ιερούς ναούς μείζονος ιστορικής σημασίας. Ο λόγος που συνέβαινε, βέβαια, δεν ήταν για να βεβηλώσουν τον ναό, αλλά, αγνοώντας την ιστορική αξία και τη σημασία του ναού, καθώς και τη φθορά που προκαλούσαν, έγραφαν τα ονόματά τους πάνω στις αγιογραφίες επειδή πίστευαν ότι με αυτόν τον τρόπο οι Άγιοι θα τους προστατεύουν.
Σήμερα το σπήλαιο φροντίζουν κάτοικοι της περιοχής και η Εθελοντική Ομάδα Αιτωλικού του Αγίου Νικολάου του Κρεμαστού. Τα τελευταία 10 χρόνια, με εθελοντική εργασία, τοποθετήθηκε στο άνοιγμα του σπηλαίου ξύλινη εξέδρα, για να διευκολύνονται οι προσκυνητές που ανεβαίνουν για να εορτάσουν τη μνήμη του Αγίου, που τιμάται δύο φορές τον χρόνο, στις 6 Δεκεμβρίου και τις 20 Μαΐου. Πολλοί προσκυνητές ανεβαίνουν από το δύσβατο μονοπάτι κάθε χρόνο προκειμένου να φτάσουν στο σπήλαιο για να προσκυνήσουν και να ανάψουν ένα κεράκι στον Άγιο, να συμμετάσχουν με μεγάλη κατάνυξη στην πανηγυρική θεία λειτουργία, αλλά και στον εσπερινό, και ειδικά στην αγρυπνία που γίνεται την παραμονή της εορτής.
ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ
Ο Αριστείδης Γαλάνης, μέλος του Συλλόγου για την Προστασία και την Ανάδειξη του Σπηλαίου του Αγίου Νικολάου, μιλώντας στην «Ορθόδοξη Αλήθεια», περιγράφει πώς έγινε προσβάσιμος ο τόπος: «Φτιάχτηκαν τρεις σιδερένιες σκάλες, μία με κατεύθυνση προς τα Ελληνικά και δύο στο πιο δύσκολο και απόκρημνο κομμάτι, πριν από το μοναστήρι. Έγινε περίφραξη της μονής. Σε συνεργασία με τον Δήμο Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου γράφτηκε βιβλίο από τον αείμνηστο καθηγητή Αθανάσιο Παλιούρα με τίτλο "Ο Άγιος Νικόλαος Κρεμαστός". Απομακρύναμε τόνους κοπριάς μέσα και έξω από τη μονή, αφού μέχρι τότε ήταν το πιο ωραίο... μαντρί της περιοχής μας. Το μοναστήρι έχει καμπάνα, νερό και φωτισμό». Και προσθέτει: «Η μεγαλύτερη όμως επιτυχία είναι η άυλη αξία που δώσαμε στον ιερό αυτόν χώρο, που έγινε γνωστός όχι μόνο σε όλο τον νομό αλλά και σε όλη την Ελλάδα και όχι μόνο. Για τους παραπάνω λόγους η ομάδα μας έχει βραβευτεί από τον Δήμο Μεσολογγίου, όπως επίσης και από την UNESCO».
Ο ΙΔΡΥΤΗΣ
Η επιγραφή με το όνομα του πρώτου ιδρυτή, το σιγίλιο του Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αρτης Ιωάννου Απόκαυκου, όπως επίσης και η συγκριτική μελέτη παρόμοιων σύγχρονων μνημείων φανερώνουν ότι το σπουδαίο αυτό ασκητικό κέντρο χρονολογείται στο διάστημα από τον 10ο έως τον 13ο αιώνα. Το όνομα του πρώτου ιδρυτή διασώθηκε σε επιγραφή που βρίσκεται στη μεγάλη σπηλιά. Πρόκειται για τον μοναχό Νίκανδρο, που έδρασε στην περιοχή στη δεκαπενταετία από το 990 έως το 1005.
Πώς θα φτάσετε
Το μοναστήρι βρίσκεται βορειοανατολικά του Κεφαλόβρυσου Αιτωλικού και κατά μήκος της οροσειράς του Αρακύνθου. Το Κεφαλόβρυσο ανήκει στον Δήμο Ιεράς Πόλης Μεσολογγίου της Περιφερειακής Ενότητας Αιτωλοακαρνανίας, που βρίσκεται στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας. Στο Κεφαλόβρυσο ακολουθείτε τον δρόμο που πηγαίνει προς το κοιμητήριο του χωριού, ακολουθώντας τον δασικό δρόμο, καταλήγετε στις παρυφές του βουνού. Εκεί υπάρχει σηματοδοτούμενο μονοπάτι και ύστερα από 45 λεπτά φτάνετε στον προορισμό σας. Μπορεί, βέβαια, όποιος θέλει να πάει, σε αντίθετη πορεία, και από το χωριό Κάτω Αμπέλια των Ελληνικών, αλλά η διαδρομή είναι ίδια.
ΟΙ 26 ΣΠΟΥΔΑΙΕΣ ΒΡΑΧΟΓΡΑΦΙΕΣ
Στο ιστορικό αυτό μοναστήρι διαπιστώνεται ότι υπάρχει οργανωμένο εικονογραφικό πρόγραμμα, που δημιουργήθηκε από το 10ο έως το 13ο αιώνα, με κύριο γνώρισμα τις μεγάλες χριστολογικές και θεομητορικές γιορτές. «Δεν υπάρχει θεματική ενότητα, γιατί τη θέση καθεμιάς παράστασης καθόριζε η καταλληλότητα του χώρου. Μέσα σε αυτές συγκαταλέγονται: Η Βρεφοκρατούσα Θεοτόκος, η Γέννηση του Χριστού, η σκηνή του Ευαγγελισμού, η Εις Άδου Κάθοδος, η Μεταμόρφωση, η Κοίμηση της Θεοτόκου, η Βαϊοφόρος, η Σταύρωση, ο Ευαγγελισμός, η Γέννηση κ.λπ., οι οποίες είναι μερικές από τις 26 βραχογραφίες του χώρου, στο μικρό και το μεγάλο σπήλαιο» αναφέρει ο κ. Γαλάνης. Το μεγάλο αυτό μοναστηριακό κέντρο είχε στην κατοχή του και βιβλιογραφικό εργαστήριο αντιγραφής κωδίκων (Νίκων), καθώς και πλούσια βιβλιοθήκη. Πολλά χειρόγραφά του βρίσκονται σήμερα σε βιβλιοθήκες χωρών της δυτικής Ευρώπης. Από το μοναστήρι αυτό, όπως αναφέρει η παράδοση, εκλέχτηκαν τρεις Επίσκοποι.
Ο Αριστείδης Γαλάνης, μέλος του Συλλόγου για την Προστασία και την Ανάδειξη του Σπηλαίου του Αγίου Νικολάου, μιλώντας στην «Ορθόδοξη Αλήθεια», περιγράφει πώς έγινε προσβάσιμος ο τόπος: «Φτιάχτηκαν τρεις σιδερένιες σκάλες, μία με κατεύθυνση προς τα Ελληνικά και δύο στο πιο δύσκολο και απόκρημνο κομμάτι, πριν από το μοναστήρι. Έγινε περίφραξη της μονής. Σε συνεργασία με τον Δήμο Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου γράφτηκε βιβλίο από τον αείμνηστο καθηγητή Αθανάσιο Παλιούρα με τίτλο "Ο Άγιος Νικόλαος Κρεμαστός". Απομακρύναμε τόνους κοπριάς μέσα και έξω από τη μονή, αφού μέχρι τότε ήταν το πιο ωραίο... μαντρί της περιοχής μας. Το μοναστήρι έχει καμπάνα, νερό και φωτισμό». Και προσθέτει: «Η μεγαλύτερη όμως επιτυχία είναι η άυλη αξία που δώσαμε στον ιερό αυτόν χώρο, που έγινε γνωστός όχι μόνο σε όλο τον νομό αλλά και σε όλη την Ελλάδα και όχι μόνο. Για τους παραπάνω λόγους η ομάδα μας έχει βραβευτεί από τον Δήμο Μεσολογγίου, όπως επίσης και από την UNESCO».
Ο ΙΔΡΥΤΗΣ
Η επιγραφή με το όνομα του πρώτου ιδρυτή, το σιγίλιο του Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αρτης Ιωάννου Απόκαυκου, όπως επίσης και η συγκριτική μελέτη παρόμοιων σύγχρονων μνημείων φανερώνουν ότι το σπουδαίο αυτό ασκητικό κέντρο χρονολογείται στο διάστημα από τον 10ο έως τον 13ο αιώνα. Το όνομα του πρώτου ιδρυτή διασώθηκε σε επιγραφή που βρίσκεται στη μεγάλη σπηλιά. Πρόκειται για τον μοναχό Νίκανδρο, που έδρασε στην περιοχή στη δεκαπενταετία από το 990 έως το 1005.
Πώς θα φτάσετε
Το μοναστήρι βρίσκεται βορειοανατολικά του Κεφαλόβρυσου Αιτωλικού και κατά μήκος της οροσειράς του Αρακύνθου. Το Κεφαλόβρυσο ανήκει στον Δήμο Ιεράς Πόλης Μεσολογγίου της Περιφερειακής Ενότητας Αιτωλοακαρνανίας, που βρίσκεται στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας. Στο Κεφαλόβρυσο ακολουθείτε τον δρόμο που πηγαίνει προς το κοιμητήριο του χωριού, ακολουθώντας τον δασικό δρόμο, καταλήγετε στις παρυφές του βουνού. Εκεί υπάρχει σηματοδοτούμενο μονοπάτι και ύστερα από 45 λεπτά φτάνετε στον προορισμό σας. Μπορεί, βέβαια, όποιος θέλει να πάει, σε αντίθετη πορεία, και από το χωριό Κάτω Αμπέλια των Ελληνικών, αλλά η διαδρομή είναι ίδια.
ΟΙ 26 ΣΠΟΥΔΑΙΕΣ ΒΡΑΧΟΓΡΑΦΙΕΣ
Στο ιστορικό αυτό μοναστήρι διαπιστώνεται ότι υπάρχει οργανωμένο εικονογραφικό πρόγραμμα, που δημιουργήθηκε από το 10ο έως το 13ο αιώνα, με κύριο γνώρισμα τις μεγάλες χριστολογικές και θεομητορικές γιορτές. «Δεν υπάρχει θεματική ενότητα, γιατί τη θέση καθεμιάς παράστασης καθόριζε η καταλληλότητα του χώρου. Μέσα σε αυτές συγκαταλέγονται: Η Βρεφοκρατούσα Θεοτόκος, η Γέννηση του Χριστού, η σκηνή του Ευαγγελισμού, η Εις Άδου Κάθοδος, η Μεταμόρφωση, η Κοίμηση της Θεοτόκου, η Βαϊοφόρος, η Σταύρωση, ο Ευαγγελισμός, η Γέννηση κ.λπ., οι οποίες είναι μερικές από τις 26 βραχογραφίες του χώρου, στο μικρό και το μεγάλο σπήλαιο» αναφέρει ο κ. Γαλάνης. Το μεγάλο αυτό μοναστηριακό κέντρο είχε στην κατοχή του και βιβλιογραφικό εργαστήριο αντιγραφής κωδίκων (Νίκων), καθώς και πλούσια βιβλιοθήκη. Πολλά χειρόγραφά του βρίσκονται σήμερα σε βιβλιοθήκες χωρών της δυτικής Ευρώπης. Από το μοναστήρι αυτό, όπως αναφέρει η παράδοση, εκλέχτηκαν τρεις Επίσκοποι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλώ, τα σχόλιά σας να μην περιέχουν βωμολοχίες, να μην είναι γραμμένα σε greeklish και με κεφαλαία γράμματα. Σε διαφορετική περίπτωση θα διαγράφονται. Ανώνυμα σχόλια δεν γίνονται δεκτά.