Μελανό Σημάδι. Σαν να ήταν χθες!

Γράφει η Δέσποινα Σκόνδρα

   Αιτωλικό 17 Σεπτεμβρίου 1823. «Ένα χαρούμενο νησί, τόσο καταπράσινο από συκιές και τριανταφυλλιές που αλλού μόνο στη φαντασία πλάθεται και μόνο στης αυγής το όνειρο μπορούσε κανείς να το δει.» (Γερμανός ποιητής Σβάμπ)   «Το Ανατολικό έχει ωραία σπίτια, με κήπους, είναι καλύτερο του Μεσολογγίου, νομίζω ότι αξίζει τον κόπο να το πάρωμε» Έγραφε το 1827 ο Άστιγξ  στον τότε αρχιστράτηγο Τσώρτς. (Αρχείο Τσώρτς)....

... Ενώ συνεχίζονταν η πολιορκία του Αιτωλικού καυγάς με άγνωστα ελατήρια κατέληξε στο θάνατο του Παναγιώτη Ντόβα του έξοχου πρωτοπαλικαριού του Μακρή, του ήρωα της μάχης του Κομουτιού της μόνης νικηφόρας μάχης του Πέτα.    Στο Αιτωλικό ο έπαρχος Μεταξάς, διόρισε τοποτηρητή του, έναν άλλον Κεφαλλονίτη, το Διονύσιο Φωκά. Άγνωστο για ποιο λόγο, ο Ντόβας και ο Φωκάς μάλωσαν ένα πρωινό και ο δεύτερος τραβάει το πιστόλι του και τραυματίζει θανάσιμα το παλικάρι του Μακρή. Ο Ντόβας δεν ήταν μόνος του-ήταν παλιός μπλουξής- αξιωματικός τώρα. Οι άντρες του εξαγριωμένοι, ρίχνουν και σκοτώνουν τον Φωκά. Το θλιβερό αυτό επεισόδιο άφησε στ’ απομνημονεύματά του ο έπαρχος σε μια εξοργιστική περιγραφή, που ούτε λίγο ούτε πολύ, για να δικαιολογήσει το συμπατριώτη του και άνθρωπό του, που πρώτος σήκωσε όπλο, φτάνει στο σημείο να κατηγορήσει για ύποπτους προδοσίας το Ντόβα και το Σήψα. Υποψιάζονταν λέει, πως κρυφά από το Μακρή, είχαν σχέσεις με το Βαρνακιώτη (οπλαρχηγός από τη Βάρνακα Ξηρομέρου) και σκόπευαν να τον σκοτώσουν για να λυθεί η πολιορκία… Λες κι άμα σκότωναν τον έπαρχο, πες το Νομάρχη, θα σιγούσαν τα κανόνια και οι φρουροί, θα πέταγαν τα όπλα! Βέβαια αυτά ο Μεταξάς δεν τόλμησε τότε να τα πει στο Μακρή. Κάλεσε  τον Τσόγκα και τον Μπότσαρη να δει τι θα κάμουν γιατί υπήρχε κίνδυνος οι Σουλιώτες να συνεχίσουν τα αντίποινα μετά το θάνατο του Ντόβα. Και σ’ αυτή την περίπτωση ο Μακρής ενήργησε με σωφροσύνη. Πήρε τους θλιμμένους άντρες του Ντόβα από το Αιτωλικό καθώς και το Σήψα και τους συνέδεσε με τους άλλους που στρατοπέδευσαν έξω από το Μεσολόγγι.(Α.Σώκου πατριδογραφικά)  Κατά το 1824, έτος εξαιρετικά κρίσιμο δια την τύχην του αγώνος (λόγω του εμφυλίου σπαραγμού) ο Μαυροκορδάτος ευρισκόμενος στο Αιτωλικό συνεκάλεσε τους οπλαρχηγούς Β.Δ Ελλάδος δια την εξέτασιν της καταστάσεως. Δια την εξασφάλισιν μυστικότητας επελέγη γη ως τόπος συγκεντρώσεως η Ψηλή Παναγιά βυζαντινή μονή επί του Ζυγού (υψηλότερο σημείο του μοναστηριού της Αγι’ Αγάθης) Η συνάντηση έγινε, κατά την παράδοση, την 23^η Αυγούστου, κατά την οποία εορτάζονται τα εννιάμερα της Παναγίας και κατέληξε εις την συνέλευση του Αιτωλικού, πραγματοποιηθείσα την 17^ην Δεκεμβρίου 1824 εις την εκκλησία της Παναγίας. Κατά τη συνέλευση αυτή, οδηγουμένην  εις διάλυση λόγω των πολλών και αντιθέτων απόψεων, εσημειώθη σεισμός ο οποίος συνεκλόνισε την πόλιν. (Οι μυθοπλάστες) αναφέρουν ότι ο σεισμός αυτός εξελήφθη ως  «σημείον Θεού» και κατόπιν τούτου όλοι συναπεφάσισαν ενώπιον της εικόνας της Θεομήτορος να συνεχίσουν ομονοούντες τον ιερό αγώνα.(Μ.Βελτσίστα το πανηγύρι της Αγιαγάθης)

 Εμείς, ο Αιτωλικιώτικος  λαός,  μιλήσαμε δυνατά, βροντερά, με τις πληγές μας ακόμα να αιμορραγούν και απαιτήσαμε, οι κλέφτες και οι παραβάτες να τιμωρηθούν και θα τιμωρηθούν. Η ζωή μας όμως συνεχίζεται χωρίς εκβιασμούς, χωρίς αντιπαραθέσεις που οδηγούν στις σαθρές και  φρούδες επιδιώξεις των κομμάτων επιφέροντας μόνο εμφυλίους σπαραγμούς. Είμαστε υπεύθυνοι να υπερασπιζόμαστε τον τόπο μας περισσότερο με το να απαιτούμε με γνώση, από τους σημερινούς «οπλαρχηγούς» μας, την ασφάλειά μας , την τάξη και την ειρηνική συνύπαρξη. Όπως εμπράκτως μονιασμένοι πρέπει να είμαστε και να αποπνέουμε εμπιστοσύνη για να μας αφουγκράζονται και να πράττουν με σωφροσύνη. Αυτό το πανηγύρι που κρατάει ενωμένους τους ανθρώπους σε αξίες και ανθρώπινα δικαιώματα κοντά δύο αιώνες, πρέπει να αποδείξει για άλλη μια φορά σήμερα, ότι ο «ξένος δάκτυλος» η παραβατικότητα, στο Αιτωλικό, δεν είναι υπόθεση της δικής μας ευθύνης αλλά της πολιτείας που σκέφτεται, συσκέφτεται και εκτελεί. Επίσης πρέπει να γνωρίζουν ότι με την αφοσίωσή μας στις ρίζες μας και την αγάπη μας γι' αυτή την πόλη, τη μεγαλώσαμε, την τιμήσαμε με την εργατικότητά μας και το αλληλέγγυο καθήκον μας σαν απλοί θνητοί άνθρωποι. Σεβαστήκαμε τις ιδιαιτερότητες των οικογενειών που ήρθαν να ριζώσουν μαζί μας και την επεκτείναμε και εκτός γεφυριών για να μην μειονεκτούν όσοι ύποπτα τη ζήλεψαν. Μαζί με τους αθίγγανους  μεγαλώναμε και τους εκπολιτίζαμε με  τις παραδόσεις μας , τα έθιμά μας  και προδοθήκαμε… Ο σεβασμός που απαιτήσαμε για τους γεροντότερους και τα παιδιά μας ,ως μία ψυχή έξω από τα δικαστήρια στο Μεσολόγγι, βάζοντας την πολιτεία προ των ευθυνών της, είθε να εδραιωθεί  με το πανηγύρι της Αγι Αγάθης καμαρώνοντας τους ημίθεους νεολαίους μας, αντάμα με τους πατεράδες τους, να γλεντούν στη μνήμη της, για την απελευθέρωση του τόπου μας από τους εχθρικούς διχασμούς, διακηρύσσοντας το σέβας στα ήθη και στα έθιμα.