Οι παγίδες με τα τεκμήρια για εκατομμύρια φορολογούμενους

«Παγίδες» με τεκμήρια - «φωτιά» για κατοικίες, αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, πισίνες που θα φέρουν περισσότερους φόρους σε εκατομμύρια φορολογούμενους έχει «στήσει» το υπουργείο Οικονομικών με στόχο την είσπραξη εσόδων άνω του 1 δισ. ευρώ.....

Με την εκκαθάριση των φετινών φορολογικών δηλώσεων οι φορολογούμενοι κινδυνεύουν να φορολογηθούν όχι με βάση τα πραγματικά εισοδήματά τους αλλά για μεγαλύτερα εισοδήματα που θα προκύψουν με την εφαρμογή των νέων αυξημένων ακόμη και 200% τεκμηρίων διαβίωσης τα οποία ισχύουν για τα φετινά εισοδήματα.

Τα νέα τεκμήρια «καίνε» και απειλούν κυρίως χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους που διαμένουν σε ιδιόκτητη ή μισθωμένη κατοικία και διαθέτουν ένα αυτοκίνητο μικρό ή μεσαίου κυβισμού. Τα αυξημένα τεκμήρια σε συνδυασμό με το νέο μειωμένο αφορολόγητο όριο των 5.000 ευρώ αναμένεται να οδηγήσουν στα ταμεία της εφορίας εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενους, οι οποίοι μέχρι σήμερα δεν πλήρωναν ούτε ένα ευρώ φόρο.

Ακόμα και για κάποιον που θα υποβάλει φορολογική δήλωση με μηδενικό εισόδημα αλλά έχει κύρια κατοικία 50 τ.μ. και ένα αυτοκίνητο 1.200 κυβικών εκατοστών ο αναλογούν φόρος θα είναι 400 ευρώ.

Κι αυτό, γιατί με βάση τα νέα τεκμήρια διαβίωσης, η εφορία θα υπολογίσει ότι ο συγκεκριμένος φορολογούμενος έχει ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης 3.000 ευρώ και έξοδα 2.000 ευρώ για τη χρήση και τη συντήρηση της κατοικίας και άλλα 4.000 ευρώ για το αυτοκίνητο. Συνολικά δηλαδή, το τεκμαρτό του εισόδημα είναι 9.000 ευρώ και άρα τα 4.000 ευρώ που είναι πάνω από το νέο αφορολόγητο των 5.000 ευρώ φορολογούνται με συντελεστή 10% και έτσι προκύπτει καταβολή φόρου 400 ευρώ.


Συνταξιούχοι

Τα τεκμήρια περιορίζονται κατά 30% για συνταξιούχους που έχουν υπερβεί το 65ο έτος της ηλικίας τους.

6 «όπλα» για να αποφύγετε τα τεκμήρια

Δάνεια από συγγενείς, τραπεζικά δάνεια, πώληση περιουσιακών στοιχείων, καθώς και γονική παροχή ή δωρεά χρηματικών ποσών μπορεί να αποδειχθούν σωτήρια για τους φορολογούμενους που θέλουν να αποφύγουν τη παγίδα των τεκμηρίων. Σημειώστε ότι δωρεές ή γονικές παροχές χρηματικών ποσών φορολογούνται από το πρώτο ευρώ με συντελεστή 10% αν γίνονται σε συγγενείς πρώτου βαθμού και 20% για τους υπόλοιπους.

Για να αποφύγετε τις παγίδες των τεκμηρίων χρησιμοποιήστε τα «όπλα» που προσφέρει η φορολογική νομοθεσία όπως:

1. Αποταμιεύσεις παλαιοτέρων ετών. Η ανάλωση κεφαλαίου προηγούμενων ετών είναι η πιο προσφιλή μέθοδος των φορολογουμένων όταν αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τα τεκμήρια. Μπορείτε να ανατρέξετε στις προηγούμενες δηλώσεις και να συγκεντρώσετε τα ποσά που σας περισσεύουν. Ειδικότερα για εισοδήματα και δαπάνες που πραγματοποιούνται από 1.1.2010 και μετά ισχύουν τα εξής:

- Για τον προσδιορισμό κάθε χρόνο, του κεφαλαίου που μπορεί να επικαλεστεί ο φορολογούμενος, από τα πραγματικά εισοδήματα που έχουν υπαχθεί σε φορολογία με τις γενικές διατάξεις ή σε αυτοτελή φορολογία με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης (π.χ. τόκοι καταθέσεων ή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου) ή νόμιμα έχουν απαλλαγεί της φορολογίας (π.χ. υπεραξία από την εξαγορά μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων), καθώς και από τα χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα, χρηματικά ποσά που προέρχονται από την διάθεση περιουσιακών στοιχείων, εισαγωγή συναλλάγματος μη υποχρεωτικά εκχωρητέου στην Τράπεζα της Ελλάδος, δάνεια, δωρεά ή γονική παροχή χρηματικών ποσών καθώς και από οποιαδήποτε άλλο ποσό το οποίο αποδεδειγμένα έχει εισπραχθεί π.χ. αποζημίωση αγροτικών ζημιών λόγω καταστροφής της καλλιέργειας εκπίπτουν οι αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης.

- Οι ζημίες πρέπει να συμψηφίζονται με τα θετικά εισοδήματα και η αφαίρεση των δαπανών που προσδιορίζονται τεκμαρτά θα γίνεται έστω και αν ο φορολογούμενος εξαιρείται από αυτά (π.χ. ανάπηρος για τη δαπάνη επιβατικού αυτοκινήτου, που απαλλάσσεται από τα τέλη κυκλοφορίας, αγορά επιβατικού αυτοκινήτου Ι.Χ., ειδικά διασκευασμένου από πρόσωπο με κινητική αναπηρία άνω του 67%). Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν τεκμαρτές δαπάνες ή αυτές που υπάρχουν είναι μικρότερες των 3.000 ευρώ προκειμένου για άγαμο, διαζευγμένο ή χήρο και των 5.000 ευρώ, προκειμένου για συζύγους, κατά τον προσδιορισμό κεφαλαίου προηγούμενων ετών θα αφαιρούνται ποσά που θα προσδιορίζονται με βάση την κοινωνική, οικονομική και οικογενειακή κατάσταση των φορολογουμένων και τις αποδεδειγμένες δαπάνες διαβίωσης. Τα ποσά αυτά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι κατώτερα των 3.000 ευρώ και 5.000 ευρώ αντίστοιχα.

2. Διάθεση περιουσιακών στοιχείων. Χρησιμοποιήσετε τα χρήματα που εισπράξατε από πωλήσεις αυτοκινήτων, ακινήτων, σκαφών αναψυχής κτλ Προσοχή όμως: Τα έσοδα που προέκυψαν από την πώληση μετοχών ή ακινήτων πρέπει να είναι μειωμένα με το κόστος αγοράς τους αν είχαν αγοραστεί, ή με το φόρο δωρεάς αν είχαν αποκτηθεί από δωρεά κ.ο.κ.. Εξαιρούνται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες το κόστος απόκτησης των εσόδων αυτών είχε ληφθεί υπόψη ως τεκμήριο κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος του έτους που καταβλήθηκε και ο φορολογούμενος επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου του έτους αυτού.

Για παράδειγμα, αν ένας φορολογούμενος πουλάει τη χρήση 2011 ένα ακίνητο το οποίο είχε αγοράσει τη χρήση 2005 και επικαλείται το έσοδο από την πώληση του ακινήτου για την κάλυψη ή τον περιορισμό της συνολικής ετήσιας δαπάνης, θα πρέπει από το έσοδο της πώλησης να αφαιρέσει το κόστος αγοράς του ακινήτου, εκτός αν η αγορά του ακινήτου αποτέλεσε την χρήση 2005 που αγοράστηκε τεκμήριο και ο φορολογούμενος επικαλείται εκτός από το έσοδο της πώλησης και ανάλωση κεφαλαίου προηγουμένων ετών στα οποία συμπεριλαμβάνεται και το έτος 2005.

3. Δάνεια, γονικές παροχές. Τα ποσά που προέρχονται από δάνεια συνήθως αποδεικνύονται σωτήρια για την κάλυψη των τεκμηρίων. Σε κάθε περίπτωση το δάνειο θα πρέπει να έχει ληφθεί πριν γίνει η συγκεκριμένη δαπάνη ενώ η δήλωση για το φόρο δωρεάς ή γονικής παροχής πρέπει να έχει υποβληθεί στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2011.

4. Ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα. Τέτοια ποσά είναι η αποζημίωση για ατύχημα, το εφάπαξ ασφαλιστικού οργανισμού κλπ.

5. Κέρδη από τυχερά παιχνίδια. Τα κέρδη από τυχερά παιχνίδια και λαχεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη των τεκμηρίων εφόσον επισυναφθεί σχετική βεβαίωση από τον ΟΠΑΠ ή τη Διεύθυνση Λαχείων. Η εφορία δεν αναγνωρίζει τα κέρδη από καζίνο.

6. Δωρεές από συγγενικά πρόσωπα. Ένας νόμιμος τρόπος κάλυψης τεκμηρίων είναι οι δωρεές από τρίτα πρόσωπα συγγενικά ή μη.


Αμφισβήτηση τεκμηρίων

Το ποσό των τεκμηρίων μπορεί να αμφισβητηθεί από τον φορολογούμενο όταν αυτό είναι μεγαλύτερο από την πραγματική δαπάνη του φορολογουμένου και των μελών που τον βαρύνουν, εφόσον αυτό αποδεικνύεται από τον υπόχρεο με βάση πραγματικά περιστατικά ή στοιχεία. Αυτό μπορεί να γίνει για όσους:

α) υπηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους στις Ένοπλες Δυνάμεις,

β) είναι φυλακισμένοι,

γ) νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική,

δ) είναι άνεργοι και δικαιούνται βοήθημα ανεργίας,

ε) συγκατοικούν με συγγενείς πρώτου βαθμού και έχουν μειωμένες δαπάνες διαβίωσης, λόγω αποδεδειγμένης συμβολής στις δαπάνες αυτές των συγγενών τους με την προϋπόθεση ότι οι τελευταίοι αυτοί έχουν εισόδημα από εμφανείς πηγές,

στ) είναι ορφανοί ανήλικοι οι οποίοι έχουν στην κυριότητά τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης από κληρονομιά του πατέρα ή της μητέρας τους και

ζ) προσκομίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι για λόγους ανώτερης βίας πραγματοποίησαν δαπάνη μικρότερη από την αντικειμενική.

Όταν συντρέχει μία ή περισσότερες από τις περιπτώσεις αυτές, ο φορολογούμενος υποχρεούται να υποβάλει μαζί με τη δήλωσή του και τα αναγκαία δικαιολογητικά για την απόδειξη των ισχυρισμών του. Ο έφορος ελέγχει την αλήθεια των ισχυρισμών και την ακρίβεια των αποδεικτικών στοιχείων του φορολογουμένου και μειώνει ανάλογα την ετήσια αντικειμενική δαπάνη, στην οποία αναφέρονται οι ισχυρισμοί και τα αποδεικτικά στοιχεία.

Ειδικά για τα τεκμήρια των φαντάρων η διαφορά αντικειμενικής και πραγματικής δαπάνης «χρεώνεται» σε εκείνον τον γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα.


Πότε δεν εφαρμόζεται το τεκμήριο

Το τεκμήριο δεν εφαρμόζεται για:

1.Την αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει με βάση το αυτοκίνητο Ι.Χ. αναπήρου με την προϋπόθεση ότι αυτό απαλλάσσεται από τα τέλη κυκλοφορίας.

2. Τους αλλοδαπούς που δεν διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα ή για τους Έλληνες που διαμένουν μόνιμα στο εξωτερικό και απασχολούνται αποκλειστικά σε γραφεία επιχειρήσεων που είναι εγκατεστημένα στη χώρα μας για το ποσό που προκύπτει με βάση το επιβατικό αυτοκίνητο Ι.Χ. ή της κατοικίας.

3. Τις επιχειρήσεις μεταπώλησης αυτοκινήτων από την αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει με βάση τα επιβατικά αυτοκίνητα που έχουν αγοραστεί για μεταπώληση εφόσον η άδεια και οι πινακίδες κυκλοφορίας του μεταβιβαζόμενου αυτοκινήτου οχήματος έχουν παραμείνει στη ΔΟΥ στην οποία έγινε η μεταβίβαση του αυτοκινήτου προς την επιχείρηση μεταπώλησης μέχρι και την ημερομηνία μεταπώλησης από αυτή σε τρίτο και εφόσον βέβαια το αυτοκίνητο κατά το χρονικό διάστημα δεν κυκλοφόρησε παράνομα.

4. Τους μόνιμους κατοίκους εξωτερικού για την αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει με βάση σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης, ανεξάρτητα από το μήκος και αν χρησιμοποιούν ή όχι προσωπικό.

5. Την αγορά πάγιου εξοπλισμού επαγγελματικής χρήσης από πρόσωπα που ασκούν εμπορική (ατομική) επιχείρηση ή γεωργική επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα. Στην έννοια του πάγιου εξοπλισμού περιλαμβάνονται μηχανήματα, υπολογιστές, έπιπλα, σκεύη, φορτηγά αυτοκίνητα δημόσιας και ιδιωτικής χρήσης, επιβατικά αυτοκίνητα δημόσιας χρήσης καθώς και επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, μοτοποδήλατα, μοτοσυκλέτες, σκάφη, αεροσκάφη που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την άσκηση επιχείρησης ή ελευθέριου επαγγέλματος.

6. Τα πρόσωπα που παρουσιάζουν κινητικές αναπηρίες που υπερβαίνουν σε ποσοστό το 67% για αγορά επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης, ειδικά διασκευασμένων.